Czytelniku! Prosimy pamiętać, że wszystkie instrukcje oraz pomoce wprowadzone na naszej stronie nie zastępują samodzielnej konsultacji ze fachowcem/lekarzem. Branie przykładu z informacji zawartych na naszym blogu w praktyce zawsze powinno być konsultowane z profesjonalistą o odpowiednich kwalifikacjach. Redakcja i wydawcy tej strony internetowej nie ponoszą winy ze stosowania informacji opublikowanych na stronie.
Pomiar poziomu hałasu w mieszkaniu jest istotny z wielu powodów, takich jak zapewnienie komfortu mieszkańcom, kontrola zanieczyszczenia akustycznego oraz spełnienie norm regulacyjnych.
1. Decybelomierz – Twój niezastąpiony sprzymierzeniec:
Decybelomierz to podstawowe narzędzie do pomiaru hałasu wewnątrz mieszkania. Jest to urządzenie, które precyzyjnie mierzy poziom ciśnienia akustycznego w decybelach (dB). Możesz go zakupić w sklepie z narzędziami lub skorzystać z aplikacji na smartfonie, która pełni rolę decybelomierza.
2. Optymalne miejsce pomiaru:
Aby uzyskać dokładne wyniki pomiaru, ważne jest umieszczenie decybelomierza w optymalnym miejscu. Zaleca się umieszczenie go na wysokości uszu ludzi, na które najbardziej wpływa hałas. Warto również pomiar przeprowadzić w różnych miejscach w mieszkaniu, aby ocenić poziom hałasu w różnych obszarach.
3. Jednostki i poziomy odniesienia:
Poziom hałasu mierzy się w decybelach (dB). Warto zaznaczyć, że każdy wzrost o 10 dB oznacza dwukrotny wzrost natężenia hałasu. Na przykład, hałas o poziomie 70 dB jest dwukrotnie głośniejszy niż hałas o poziomie 60 dB.
4. Porównywanie z normami i wytycznymi:
Aby ocenić, czy poziom hałasu w twoim mieszkaniu jest akceptowalny, warto porównać wyniki pomiaru z obowiązującymi normami i wytycznymi. Wiele krajów ma ustalone przepisy regulujące maksymalne dopuszczalne poziomy hałasu w różnych rodzajach budynków, w tym mieszkalnych.
5. Izolacja dźwiękowa:
Jeśli chcesz poprawić komfort akustyczny w swoim mieszkaniu, warto zainwestować w izolację dźwiękową. To proces polegający na zastosowaniu specjalnych materiałów i konstrukcji, które redukują przenikanie dźwięków z zewnątrz lub z sąsiednich pomieszczeń.
6. Ocenianie wyników:
Wyniki pomiaru hałasu można ocenić na kilka sposobów. Warto zwrócić uwagę na poziom hałasu maksymalnego, średniego i minimalnego, aby uzyskać pełny obraz sytuacji. Możesz również porównać wyniki pomiaru w różnych porach dnia, ponieważ poziom hałasu może się zmieniać w zależności od pory.
7. Monitorowanie i dokumentowanie:
Regularne monitorowanie poziomu hałasu w mieszkaniu jest kluczowe. Możesz zapisywać wyniki pomiarów i tworzyć wykresy, co pozwoli ci śledzić zmiany w czasie i podejmować odpowiednie kroki w celu poprawy sytuacji.
Mierzenie poziomu hałasu w mieszkaniu jest istotne dla zapewnienia komfortu i zdrowia mieszkańców. Decybelomierz, odpowiednie umieszczenie i porównywanie z normami to kluczowe elementy tego procesu. Dodatkowo, inwestowanie w izolację dźwiękową może przyczynić się do poprawy jakości życia w mieszkaniu. Pamiętaj, że monitorowanie poziomu hałasu i podejmowanie działań naprawczych mogą przynieść korzyści na dłuższą metę.
Jak używać miernika hałasu w domu?
Miernik hałasu, znany również jako dźwiękomierz, to urządzenie, które pozwala na dokładne pomiar i monitorowanie poziomu dźwięku w otoczeniu. Jest to przydatne narzędzie do pomiaru hałasu w domu, co może być istotne zarówno dla komfortu użytkowników, jak i zgodności z normami dotyczącymi poziomu hałasu w różnych miejscach.
1. Wybór odpowiedniego miernika hałasu
Pierwszym krokiem jest wybór odpowiedniego miernika hałasu. Istnieje wiele różnych modeli i typów mierników hałasu, a wybór zależy od indywidualnych potrzeb i zastosowań. Najważniejszymi parametrami, które warto wziąć pod uwagę, są zakres pomiarowy, dokładność pomiarów, funkcje dodatkowe, a także budżet. Upewnij się, że wybrany miernik hałasu spełnia Twoje wymagania.
2. Kalibracja miernika hałasu
Przed rozpoczęciem pomiarów warto przeprowadzić kalibrację miernika hałasu. Kalibracja jest procesem, który zapewnia, że urządzenie dokładnie mierzy poziom dźwięku. W zależności od modelu miernika, może to być proces automatyczny lub ręczny. Upewnij się, że miernik jest kalibrowany regularnie, aby uzyskiwać wiarygodne wyniki.
3. Określenie punktu pomiaru
Kolejnym krokiem jest wybór miejsca, w którym chcesz dokonać pomiaru poziomu hałasu w swoim domu. Ważne jest, aby umieścić miernik w miejscu reprezentatywnym dla obszaru, który chcesz zbadać. Na przykład, jeśli zależy Ci na pomiarze hałasu w sypialni, umieść miernik w centralnym punkcie tej przestrzeni.
4. Wybór parametrów pomiarowych
Mierniki hałasu pozwalają na pomiar różnych parametrów dźwięku, takich jak poziom ciśnienia akustycznego (Lp) czy poziom dźwięku równoważnego (Leq). Wybierz odpowiednie parametry pomiarowe w zależności od swoich potrzeb. Możesz również ustawić czas pomiaru, na przykład krótkoterminowy (np. 1 minuta) lub długoterminowy (np. 8 godzin), w zależności od tego, jakie wyniki chcesz uzyskać.
5. Dokonanie pomiaru
Po odpowiednim przygotowaniu miernika hałasu, możesz rozpocząć pomiar. Upewnij się, że w trakcie pomiaru nie występują zakłócenia, które mogą wpłynąć na wyniki, takie jak otwarte okna, działające urządzenia gospodarstwa domowego lub inne źródła hałasu.
6. Analiza wyników
Po zakończeniu pomiaru odczytaj wyniki z miernika hałasu. Możesz znaleźć informacje o poziomie hałasu, jego zmienności w czasie oraz innych parametrach, które wybrałeś do pomiaru. Porównaj uzyskane wyniki z normami dotyczącymi hałasu w Twoim regionie, aby ocenić, czy poziom hałasu w Twoim domu jest akceptowalny.
7. Działania korygujące
W przypadku, gdy wyniki pomiarów wskazują na nadmierny poziom hałasu, rozważ działania korygujące. Może to obejmować izolację akustyczną, regulację urządzeń generujących hałas lub inne środki mające na celu poprawę komfortu akustycznego w Twoim domu.
Korzystanie z miernika hałasu w domu jest nie tylko pomocne dla własnego komfortu, ale również może przyczynić się do utrzymania zgodności z przepisami dotyczącymi poziomu hałasu. Pamiętaj o regularnych pomiarach, aby monitorować ewentualne zmiany i podejmować odpowiednie kroki w celu poprawy jakości akustycznej swojego mieszkania.
Które metody pomiaru hałasu są najdokładniejsze?
Pomiar hałasu jest kluczowym aspektem w kontroli środowiska akustycznego, zwłaszcza w kontekście mieszkań i innych pomieszczeń użytkowych. Wybór odpowiedniej metody pomiaru ma istotne znaczenie dla dokładności wyników i podejmowanych działań w celu zminimalizowania uciążliwości związanych z hałasem.
1. Metoda pomiaru poziomu ciśnienia akustycznego (SPL):
Metoda ta jest jednym z najczęściej stosowanych sposobów pomiaru hałasu. Polega ona na pomiarze poziomu ciśnienia akustycznego, czyli siły fali dźwiękowej w danym punkcie. Wykorzystuje się do tego celu specjalne mierniki ciśnienia akustycznego, które rejestrują zmiany ciśnienia spowodowane falami dźwiękowymi. Jest to dokładna metoda, która pozwala na uzyskanie precyzyjnych wyników, ale wymaga stosowania specjalistycznego sprzętu.
2. Metoda pomiaru poziomu mocy akustycznej (Lw):
Ta metoda opiera się na pomiarze poziomu mocy akustycznej źródła hałasu, co jest szczególnie przydatne w przypadku źródeł o nieregularnym charakterze, takich jak maszyny przemysłowe. Pomiar poziomu mocy akustycznej pozwala na ocenę ogólnego wpływu hałasu na otoczenie i może być stosowany do analizy skutków hałasu w mieszkań.
3. Metoda oceny częstotliwości (FFT):
Metoda ta polega na analizie częstotliwości składowych dźwięku. Jest użyteczna w przypadku, gdy istnieje potrzeba określenia charakterystyki tonalnego hałasu. Wykorzystuje się analizatory widma, które pozwalają na rozkład fal dźwiękowych na poszczególne składowe częstotliwości. Dzięki tej metodzie można identyfikować konkretną częstotliwość hałasu i określać jego źródło.
4. Metoda pomiaru dawki dźwięku (LAE):
Pomiar dawki dźwięku jest szczególnie istotny w przypadku, gdy istnieje potrzeba oceny długotrwałego narażenia na hałas, na przykład w przypadku pracy w hałaśliwym środowisku. Ta metoda uwzględnia czas trwania i intensywność hałasu, co pozwala na określenie skumulowanego wpływu na organizm człowieka.
5. Metoda pomiaru hałasu w paśmie oktawowym:
Pomiar hałasu w paśmie oktawowym pozwala na szczegółową analizę charakterystyki częstotliwościowej hałasu. Dzięki temu można określić, które częstotliwości są najbardziej uciążliwe dla ludzi i podejmować konkretne działania w celu redukcji tych zakłóceń.
Warto zaznaczyć, że dokładność pomiarów hałasu zależy nie tylko od zastosowanej metody, ale także od kalibracji sprzętu pomiarowego oraz doświadczenia osoby przeprowadzającej pomiary. W celu uzyskania jak najdokładniejszych wyników, zawsze warto skonsultować się z specjalistą ds. akustyki lub z firmą zajmującą się badaniami hałasu.
Istnieje kilka różnych metod pomiaru hałasu, z których każda ma swoje zastosowanie i zalety. Wybór odpowiedniej metody zależy od konkretnego przypadku i celu pomiaru. W każdym przypadku kluczowym jest zapewnienie odpowiedniej kalibracji sprzętu oraz przeszkolenia osoby przeprowadzającej pomiary, aby uzyskać najdokładniejsze wyniki i skutecznie zmierzyć poziom hałasu w mieszkaniu.
Gdzie umieścić czujniki, aby dokładnie określić poziom dźwięku w mieszkaniu?
Pomiar poziomu hałasu w mieszkaniu jest istotnym aspektem zapewnienia komfortu akustycznego i kontroli nad środowiskiem dźwiękowym. Aby skutecznie dokładnie określić poziom dźwięku, konieczne jest odpowiednie rozmieszczenie czujników dźwięku, które umożliwią monitorowanie akustycznych warunków w różnych częściach mieszkania. Oto kluczowe miejsca, w których warto umieścić czujniki, aby uzyskać wiarygodne wyniki pomiarów:
- Salon i pokój dzienny:
W salonie, jako jednym z centralnych miejsc w mieszkaniu, warto umieścić czujniki dźwięku w pobliżu głównego źródła hałasu, takiego jak telewizor, konsola do gier lub kino domowe. To pozwoli na monitorowanie poziomu dźwięku podczas oglądania filmów, słuchania muzyki i innych aktywności rozrywkowych. - Sypialnia:
Sypialnia to miejsce relaksu i snu, więc umieszczenie czujników dźwięku może pomóc w monitorowaniu poziomu hałasu w nocy. To istotne, aby zapewnić spokojny sen. Umiejscowienie czujników blisko okna pozwoli także monitorować hałas z zewnątrz, takie jak uliczny ruch lub hałas sąsiadów. - Kuchnia:
Kuchnia to miejsce, gdzie często generowany jest hałas podczas gotowania, pracy miksera czy zmywania naczyń. Umieszczenie czujników w kuchni pozwoli na monitorowanie poziomu hałasu w tym obszarze i ewentualne dostosowanie działań, aby zminimalizować hałas w określonych godzinach. - Przedpokój i korytarz:
Te miejsca są często punktem wejścia do mieszkania. Umieszczenie tu czujników dźwięku pozwoli na monitorowanie poziomu hałasu związanego z aktywnościami na klatce schodowej czy w korytarzu wspólnym. To istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa i komfortu mieszkańców. - Łazienka:
Chociaż łazienka nie jest typowo obszarem generującym duży hałas, umieszczenie czujników w tym miejscu pozwoli na monitorowanie poziomu dźwięku podczas korzystania z prysznica, umywalki czy spłukiwania toalety. To przydatne, aby zidentyfikować ewentualne problemy związane z hałasem w instalacjach sanitarystycznych. - Pomieszczenie gospodarcze lub pralnia:
Jeśli mieszkanie posiada pomieszczenie gospodarcze lub pralnię, warto również rozważyć umieszczenie czujników dźwięku w tych obszarach. To pozwoli na monitorowanie hałasu generowanego przez urządzenia gospodarstwa domowego, takie jak pralka, suszarka czy odkurzacz. - Okolica miejsca pracy lub nauki:
Jeśli w mieszkaniu znajduje się miejsce do pracy lub nauki, umiejscowienie czujników w tym obszarze pozwoli na monitorowanie poziomu dźwięku podczas wykonywania zadań zawodowych lub naukowych. To może pomóc w zapewnieniu odpowiednich warunków do skoncentrowanej pracy.
Warto pamiętać, że skuteczny pomiar poziomu dźwięku wymaga także odpowiedniego kalibrowania czujników i korzystania z profesjonalnego sprzętu pomiarowego. Dobór odpowiednich miejsc do umieszczenia czujników oraz regularne monitorowanie poziomu hałasu w tych obszarach pozwoli mieszkańcom na podejmowanie świadomych działań mających na celu kontrolowanie i poprawę jakości akustycznej w mieszkaniu. Dzięki temu możliwe będzie stworzenie bardziej komfortowego i przyjaznego środowiska dźwiękowego w domu.
Jak zinterpretować wyniki pomiarów hałasu?
Pomiar poziomu hałasu jest kluczowym elementem oceny komfortu akustycznego w mieszkaniach oraz innych miejscach. Otrzymane wyniki pomiarów hałasu stanowią istotny punkt odniesienia, który umożliwia ocenę skuteczności działań mających na celu kontrolę i redukcję hałasu.
1. Skala dźwięku i jednostki pomiarowe
Pierwszym krokiem do zrozumienia wyników pomiarów hałasu jest zrozumienie skali dźwięku i jednostek pomiarowych. Poziom hałasu mierzony jest w decybelach (dB), a skala decybelowa jest skalą logarytmiczną. Oznacza to, że każde 10 dB to podwojenie lub zmniejszenie siły dźwięku. Na przykład, hałas o poziomie 70 dB jest dwa razy głośniejszy niż hałas o poziomie 60 dB.
2. Poziom hałasu w kontekście norm prawnych
Następnie warto sprawdzić, czy wyniki pomiarów hałasu mieszczą się w ramach norm prawnych obowiązujących w danej lokalizacji. W wielu krajach istnieją przepisy regulujące maksymalne dopuszczalne poziomy hałasu w różnych rodzajach miejsc, takich jak mieszkania, miejsca pracy czy obszary mieszkalne. Odpowiednie wartości progowe mogą różnić się w zależności od kontekstu, dlatego ważne jest, aby upewnić się, że wyniki pomiarów nie przekraczają tych norm.
3. Porównanie wyników z normami
Kiedy otrzymasz wyniki pomiarów hałasu, porównaj je z odpowiednimi normami prawymi. Jeśli wyniki przekraczają ustalone limity, może to oznaczać konieczność podjęcia działań naprawczych. Przykładowe kroki mogą obejmować izolację akustyczną, modernizację okien, czy instalację materiałów dźwiękochłonnych. Jeśli wyniki mieszczą się w normach, można to uznać za pozytywny wynik.
4. Określenie źródeł hałasu
Warto także dokładnie zrozumieć, skąd pochodzi hałas, który został zmierzony. Analiza źródeł hałasu jest kluczowa, ponieważ pozwala zidentyfikować, jakie konkretne czynniki wpływają na poziom hałasu w danym miejscu. Może to być hałas komunikacyjny, hałas sąsiadów, czy hałas pochodzący z urządzeń domowych. Poznanie źródeł hałasu jest niezbędne do opracowania skutecznych strategii redukcji hałasu.
5. Pomiary w różnych warunkach
Pomiar poziomu hałasu powinien być przeprowadzony w różnych warunkach, aby uzyskać pełniejszy obraz sytuacji. Na przykład, warto dokładnie zmierzyć hałas w różnych porach dnia i nocy, aby zidentyfikować ewentualne zmiany w poziomie hałasu w zależności od godziny.
6. Konsultacja z ekspertami
Jeśli interpretacja wyników pomiarów hałasu wydaje się skomplikowana lub jeśli wyniki wskazują na poważne problemy z hałasem, warto skonsultować się z ekspertem ds. akustyki lub inżynierem dźwięku. Tacy specjaliści mogą pomóc w analizie wyników, zaproponować rozwiązania problemów i doradzić, jakie kroki podjąć, aby poprawić komfort akustyczny w danym miejscu.
Interpretacja wyników pomiarów hałasu jest kluczowym etapem zarządzania poziomem hałasu w mieszkaniu. Warto zrozumieć skale dźwięku, porównać wyniki z normami prawymi, zidentyfikować źródła hałasu, dokładnie przeprowadzić pomiary w różnych warunkach i w razie wątpliwości skonsultować się z ekspertami. Dzięki temu można skutecznie poprawić komfort akustyczny w swoim miejscu zamieszkania.
Sprzęt i aplikacje do pomiaru hałasu – co wybrać?
W życiu miejskim, hałas jest nieodłącznym towarzyszem, który może wpływać na jakość naszego życia i zdrowie. Zrozumienie poziomu hałasu w naszym otoczeniu jest kluczowe, zwłaszcza w mieszkaniach, gdzie spędzamy znaczną część naszego czasu. Dlatego warto zastanowić się, jak skutecznie zmierzyć poziom hałasu w swoim mieszkaniu.
Dlaczego pomiar hałasu jest istotny?
Mierzenie poziomu hałasu w mieszkaniu może pomóc w zidentyfikowaniu potencjalnych problemów związanym z hałasem, takich jak uciążliwi sąsiedzi, hałaśliwe urządzenia gospodarstwa domowego czy też efektywność izolacji dźwiękowej w pomieszczeniach. Ponadto, może to być istotne dla Twojego zdrowia, ponieważ długotrwała ekspozycja na wysoki poziom hałasu może prowadzić do problemów ze snem, stresem i innymi schorzeniami.
Sprzęt do pomiaru hałasu:
- Dźwiękomierze cyfrowe – To urządzenia ręczne, które pozwalają na dokładny pomiar poziomu hałasu w decybelach (dB). Są wyposażone w mikrofony o wysokiej czułości i wyświetlacze, które prezentują wyniki pomiarów. Dźwiękomierze cyfrowe są doskonałe do dokładnych pomiarów w różnych pomieszczeniach.
- Aparatura akustyczna – Jest to bardziej zaawansowany sprzęt, często wykorzystywany przez profesjonalistów. Składa się z mikrofonów, analizatorów dźwięku i oprogramowania do analizy wyników. Jest stosowany w badaniach naukowych oraz w branżach, takich jak inżynieria dźwięku i ochrona środowiska.
Aplikacje do pomiaru hałasu:
- SoundPrint – Jest to popularna aplikacja dostępna na smartfony, która pozwala użytkownikom na ocenianie miejsc pod względem poziomu hałasu. Możesz udostępniać swoje oceny i komentować miejsca, co pomaga innym unikać hałaśliwych lokalizacji.
- Decibel X – Ta aplikacja jest dostępna zarówno na platformy iOS, jak i Android. Pozwala na dokładny pomiar poziomu hałasu w czasie rzeczywistym, a także rejestrowanie wyników i ich analizę.
Co wybrać – sprzęt czy aplikację?
Wybór miernika hałasu zależy od Twoich potrzeb. Jeśli chcesz dokładnych pomiarów i zastanawiasz się nad profesjonalnym zastosowaniem, dźwiękomierz cyfrowy lub aparaturna akustyczna mogą być najlepszym wyborem. Jednak jeśli zależy Ci głównie na ocenie miejsc pod względem hałasu i chcesz korzystać z wygodnego narzędzia, to aplikacje mogą spełnić Twoje potrzeby.
Pamiętaj, że dokładność pomiaru hałasu może być również związana z kalibracją urządzenia lub aplikacji, dlatego warto zwrócić uwagę na ten aspekt. Niezależnie od wyboru, monitorowanie poziomu hałasu w Twoim otoczeniu może pomóc Ci poprawić jakość życia i zadbać o swoje zdrowie.
Jak skutecznie zredukować hałas w domu na podstawie wyników pomiarów?
W dzisiejszych czasach, kiedy życie w miastach jest coraz bardziej intensywne i zdominowane przez hałas, staje się niezwykle istotne poszukiwanie efektywnych rozwiązań mających na celu redukcję poziomu hałasu w naszych domach. Pomiar poziomu hałasu jest kluczowym krokiem, aby zrozumieć, jakie obszary naszego mieszkania są najbardziej narażone na hałas zewnętrzny oraz wewnętrzny. Pozwala to na skoncentrowanie się na konkretnych obszarach, które wymagają działań naprawczych.
Pomiar hałasu w domu – klucz do sukcesu
Pierwszym krokiem w procesie redukcji hałasu w domu jest dokładny pomiar poziomu hałasu. Warto skorzystać z profesjonalnych mierników dźwięku, które pozwalają uzyskać precyzyjne wyniki. Pomiary te pomagają określić, które obszary mieszkania są najbardziej narażone na hałas. Może to być hałas dochodzący z zewnątrz, takie jak ruch uliczny, czy też hałas generowany wewnątrz domu, na przykład przez sprzęt AGD czy rozmowy.
Izolacja akustyczna – optymalizacja przestrzeni
Po uzyskaniu wyników pomiarów, można przejść do działań mających na celu redukcję hałasu. Jednym z podstawowych rozwiązań jest izolacja akustyczna. Izolacja ta może polegać na zastosowaniu odpowiednich materiałów dźwiękochłonnych na ścianach, suficie oraz podłodze. Dzięki temu można zminimalizować przenikanie dźwięku z jednego pomieszczenia do drugiego.
Uszczelnianie drzwi i okien – klucz do redukcji hałasu z zewnątrz
Niezależnie od tego, czy hałas z zewnątrz pochodzi od ruchu ulicznego, czy innych źródeł, uszczelnienie drzwi i okien może znacząco przyczynić się do zmniejszenia jego wpływu na wnętrze mieszkania. Uszczelki dźwiękochłonne pozwalają zminimalizować przeciekanie dźwięku przez szczeliny drzwiowych i okiennych. Warto skonsultować się z profesjonalistą, aby dobrać odpowiednie rozwiązania.
Opracowanie akustycznych rozwiązań wnętrz
W przypadku hałasu generowanego wewnątrz mieszkania, istnieją również różne rozwiązania akustyczne. Można zastosować między innymi panele dźwiękochłonne na ścianach lub sufitach. Dzięki nim możliwe jest zredukowanie odbicia dźwięku i jego rozprzestrzeniania w pomieszczeniu.
Ewentualna modernizacja sprzętu AGD
W przypadku hałasu generowanego przez sprzęt AGD, taki jak lodówki, pralki czy zmywarki, warto rozważyć modernizację tych urządzeń na bardziej ciche modele. Nowoczesne technologie pozwalają na znaczące obniżenie poziomu hałasu generowanego przez sprzęt gospodarstwa domowego.
Dokładny pomiar poziomu hałasu w domu stanowi kluczowy punkt wyjścia do skutecznej redukcji hałasu. Na podstawie wyników pomiarów można dostosować odpowiednie rozwiązania, takie jak izolacja akustyczna, uszczelnianie drzwi i okien, czy stosowanie paneli dźwiękochłonnych. Dbałość o odpowiednie środki redukcji hałasu może znacząco poprawić jakość życia w naszym domu, przyczyniając się do komfortowego i spokojnego otoczenia. Dlatego też, warto inwestować czas i środki w poprawę akustyki w naszych mieszkaniach.
Twoje doświadczenie i wiedza są bezcenne. Dziękuję za dzielenie się nimi.